Kabinet komt met 22 miljard om ‘ereschuld’ aan Groningen in te lossen

Het kabinet trekt de komende 30 jaar bij elkaar 22 miljard euro uit voor het gebied in Groningen en Noord-Drenthe. Minister-president Mark Rutte en staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw) presenteerden in Garmerwolde een uitgebreid pakket aan maatregelen om de schadeafhandeling en versterkingsoperatie in Groningen 'humaner, makkelijker en rechtvaardiger' te maken.

Rutte beloofde daarnaast dat het Rijk “alles wat nodig is” zal doen om de schade te vergoeden en te zorgen dat “iedereen een veilig huis heeft”.

De parlementaire enquête over de gaswinning, waarvan het eindrapport twee maanden geleden verscheen, legde bloot hoe de overheid decennialang wegkeek van de problemen die de gaswinning in Groningen veroorzaakte. Financiële belangen stonden voorop en de “rampzalige gevolgen” voor de Groningers kregen lange tijd nauwelijks aandacht.

Rutte maakte namens het kabinet in zijn formele reactie op het rapport opnieuw excuses aan iedereen die daardoor gevoelens van “angst, stress en onveiligheid” heeft ervaren. Het noemt erkenning van dat leed “een eerste essentiële stap”, maar hamert erop dat mensen ook oplossingen willen voor hun problemen. 'Zestig jaar misgaan is niet met een pennestreek uit te wissen', aldus Rutte.

“Het kabinet wil niet alleen leren van de fouten die zijn gemaakt, maar wil deze ook rechtzetten. Daarbij hoort ook de opdracht om de ereschuld aan de regio en haar bewoners die door 60 jaar gaswinning is ontstaan in te lossen.”

Vijlbrief had het tijdens de persconferentie een moment moeilijk. Het is volgens de staatssecretaris de laatste kans om het voor de inwoners het goed te doen.

Het kabinet neemt een reeks maatregelen om de schadeafhandeling “milder, makkelijker en menselijker” te maken. Zo wordt het gebied vergroot waarin mensen niet hoeven aan te tonen dat aardbevingsschade door de gaswinning komt. Schades tot 40.000 euro worden voortaan gewoon vergoed zonder onderzoek naar de oorzaak.

Deze ruimhartigere aanpak kan in sommige gevallen leiden tot overcompensatie, “maar dit neemt het kabinet voor lief”. Het betekent namelijk voor bewoners minder onzekerheid en juridische rompslomp. Bovendien daalt de uitvoeringslast bij het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG).

Het kabinet trekt ook extra geld uit om woningen in het aardbevingsgebied snel te verduurzamen. In deze regio komt veel energiearmoede voor, doordat de huizen relatief oud en groot zijn. Ook hebben bewoners investeringen in verduurzaming vaak op de lange baan geschoven uit onzekerheid over schadeherstel of versterking.

Daarnaast zijn miljarden bestemd voor verbetering van de mentale gezondheid en voor meer leefbaarheid en economisch perspectief in het gebied. Zo krijgen alle aardbevingsgemeenten aardbevingscoaches om mensen met problemen te ondersteunen.

Het kabinet wil daarnaast Groningen helpen zich te ontwikkelen tot “landbouwregio van de 21e eeuw”. Daarnaast krijgt de provincie een belangrijke rol op het gebied van hernieuwbare energie. Het kabinet wil eveneens dat tenminste 33% van de nog aan te leggen capaciteit voor Wind op Zee zal aanlanden in de provincie Groningen.

In oktober dit jaar, uiterlijk volgend jaar stopt de gaswinning in Groningen.

In totaal is voor al deze plannen 22 miljard euro beschikbaar, waarvan overigens een deel al eerder was vrijgemaakt. Het kabinet gaat ervan uit dat dit “ruim voldoende” zal zijn. Regionale bestuurders hadden echter gevraagd om een investeringsbedrag van 30 miljard euro.

Er zijn 50 concrete maatregelen ontwikkeld, gebaseerd op de aanbevelingen van de parlementaire enquêtecommissie. Het kabinet zal wettelijk vastleggen dat er jaarlijks verantwoording wordt afgelegd over de voortgang in een Staat van Groningen. Daarnaast zal er ieder half jaar een gesprek plaatsvinden in Groningen om de voortgang en de benodigde acties te bespreken.