Groninger Museum koopt zeldzame zonnewijzer aan met steun van fondsen, sponsoren en donateurs

Het Groninger Museum heeft de zeldzame zonnewijzer uit de achttiende eeuw definitief aangekocht. Dit gebeurde met steun van fondsen, sponsoren en donateurs. Dankzij hen blijft dit Groninger cultureel erfgoed nu behouden voor Nederland en blijft het te zien voor iedereen in Groningen.

De fraai gedecoreerde zonnewijzer van bijna 3 meter hoogte van Jan de Rijk staat in de zaal met nieuwe aanwinsten van het museum.

De zonnewijzer stond omstreeks 1700 in een van de Groninger borgen en was eigendom van de familie Alberda. Begin maart 2024 werd het aangeboden op kunstbeurs TEFAF Maastricht bij de gerenommeerde kunsthandel Kugel uit Parijs. Tot dan wist niemand van het bestaan van dit werk af. Het is volgens het Groninger Museum een prachtige historische aanwinst voor Nederland en in het bijzonder de provincie Groningen.

Het monogram op de zonnewijzer met de initialen WA is te herleiden tot de Groningse familie Alberda. De getoonde breedtegraad komt overeen met die van Godlinze en ’t Zandt in het noorden van de provincie. Daardoor is het zeer aannemelijk dat de zonnewijzer is gemaakt in opdracht van Willem Alberda, heer van ’t Zandt en Godlinze en later, van Dijksterhuis (1674-1721).

De uit eikenhout gesneden polyhedrale (meervlakkige-) zonnewijzer is ruim gedecoreerd met putti, allegorische figuren en ornamenten.

De zonnewijzer is een ontwerp van Jan de Rijk (1661-1738). Hij werkte (vaak samen met Allert Meijer) aan indrukwekkende ruimtelijke creaties zoals kerkmeubilair, preekstoelen en orgelkassen (voor orgelbouwer Arp Schnitger). Het Groninger Museum weet nog niet wie naast Jan de Rijk, heeft meegeholpen aan het ontwerp van dit specifieke object.

Vanwege zijn omvang en materiaalgebruik werd de zonnewijzer vermoedelijk meer als pronkstuk getoond dan als wetenschappelijk instrument gebruikt.