De 29e editie van Noorderzon Performing Arts Festival Groningen heeft in meer dan elf dagen meer dan 150.000 bezoekers getrokken.
Het festival eindigde zondagavond 25 augustus met de traditionele Noorderzondag. het festival combineert het uitgebreide interdisciplinaire programma, waar meer dan 45.000 tickets voor werden verkocht met een vrij toegankelijk en drukbezocht zomerfeest in het Noorderplantsoen.
Makers van over de hele wereld presenteerden op deze editie een zeer goed ontvangen en spannende mix van voorstellingen, concerten, lezingen en meer, gepresenteerd op verschillende locaties in het Noorderplantsoen en de stad Groningen. Noorderzon 2019 opende donderdag 15 augustus met een oproep tot verbroedering, zowel door artistiek directeur Mark Yeoman als de regisseur van openingsvoorstelling Space – The 3rd Season – de Canadese alleskunner Josh ‘Socalled’ Dolgin.
Hoofdprogramma laat genres los en roept op tot medemenselijkheid
Door te spelen met vorm en genres, zowel bij grote thema’s als migratie, kunstmatige intelligentie en fake news als bij intieme, persoonlijke verhalen als eerste liefdes en vader worden – kweekte Noorderzon tijdens deze 29e editie op een benaderbare en soms zelfs als ‘lichtvoetig’ verwoordde manier een gevoel van saamhorigheid en medemenselijkheid.
‘De ander’ was nooit ver weg; het was bijvoorbeeld in robot-versie aanwezig op het podium in Stefan Kaegi’s (Rimini Protokoll) Uncanny Valley en bij Robin Jonssons The Most Human. Het ‘andere’ werd ook niet langer genegeerd door de briljante vertelkunst over de harde Latijns-Amerikaanse realiteit in Trinidad González’ Carnaval. Guillermo Calderóns fantastisch ontvangen Dragón liet de schaduwkanten van politiek theater zien. Het Australische gezelschap van Samara Hersch & Lara Thoms brachten de ongemakkelijke waarheid over de consequenties voor kinderen van migratiebeleid. Het Amerikaanse Half Straddle gaf een inkijk in het Trumpiaanse tijdperk en vertelde letterlijk het waargebeurde verhaal van de in gevangenschap levende inlichtingenspecialist Reality Winner. Tegelijkertijd brachten op het eerste gezicht ‘lichte’ onderwerpen een donkere lading mee; bijvoorbeeld bij het circusgezelschap Le Galactik Ensemble en de Italiaanse choreograaf Marco Chenevier; we zien ‘de ander’ wellicht als bedreiging, maar zit die bedreiging niet in onszelf?
Plezier in het spelen met vorm en de vorm van het spelen vormde een andere rode lijn door een groot gedeelte van het internationale hoofdprogramma van het festival. Zoals de persoonlijke en ontroerende voorstelling-in-wording van (live) stop-motionfilmmaker Ainslie Henderson en in I am a Seagull – een film vol gemeenschapszin van het New Yorkse The Chekhov Project, maar ook in Session van dansgrootheden Colin Dunne en Sidi Larbi Cherkaoui: hun speelse duel mondde uit tot een perfect passend geheel. Olivier de Sagazan vormde en vervormde tot hij niet anders meer kon: de worsteling van de kunstenaar op sublieme wijze zichtbaar gemaakt.
Naast het internationale hoofdprogramma konden bezoekers kiezen uit een divers programma, onderverdeeld in zes ‘festivals binnen het festival’: een uitgebreid Contextprogramma, een programma gemaakt in het Noorden, een veelzijdig muziekprogramma, het letterenfeest Literaturia, het minifestival voor de jongste gasten De Speelweide en het containerprogramma.
Context & verdieping
Het Contextprogramma bood zoveel mogelijk een dwarsdoorsnede van de actuele stand van zaken in de kunst en de wereld om ons heen. Met populaire lezingen van onder meer Dirk De Wachter, Ellen Laan en Menno Schilthuizen – in samenwerking met Studium Generale Groningen, lezingen en gesprekken over kunst en theater in samenwerking met Arts in Society, een mini-museum van het Groninger Museum en bijdrages van bijvoorbeeld De Verhalen van Groningen, Rijksuniversiteit Groningen, Young Academy Groningen en Dagblad van het Noorden. De vele nagesprekken direct na een voorstelling onder leiding van een interviewer, vonden ook gretig aftrek: een directe relatie met makers en bezoekers werd daarmee gecreëerd.
Opvallende projecten en stevig geworteld in het Noorden
Een aantal projecten binnen het uitgebreide programma viel in het bijzonder op. Zo was er invisible van de bekroonde theatermaker Yan Duyvendak, waarbij bezoekers samen stiekem opdrachten in de publieke ruimte uitvoerden, zonder medeweten van de omstanders. Op de laatste zaterdag, 24 augustus, vond de nationale première plaats van WAD live, een samenwerking van het Groningse Noordpool Orkest en filmmaker Ruben Smit, verteld door natuurjournalist en radiomaker Rob Buiter (Vroege Vogels). De film gaat na Noorderzon op tournee langs diverse Nederlandse theaters.
Mads Wittermans’ A Hard Day’’s Night vond plaats op een bijzondere locatie: het dak van kunstacademie Minerva. Schout bij Nachts Glory Glory Holelujah! nam bezoekers op een theatrale ontdekkingstocht mee langs mannen ‘achter de ramen’, terwijl Illustere Figuren juist evalueerden over 100 jaar vrouwenkiesrecht in het Groningse Stadhuis.
Ook werd de drie jaar geleden door Noorderzon geïntroduceerde Mystery Route – waarbij bezoekers van te voren niet weten waar zij heen gaan – wederom goed bezocht, evenals de Mystery Voorstelling. De traditionele NoorderZondag en het uitgebreide containerprogramma gaven een geweldige dwarsdoorsnede van wat er allemaal artistieke borrelt in en om Groningen.
Muziekprogramma: De Likt, Vicky Chow, Next of Kin en meer
Noorderzon presenteerde in 2019 meer dan 70 concerten binnen het diverse muziekprogramma, verdeeld over verschillende veelal vrij toegankelijke podia in het Noorderplantsoen en de binnenstad van Groningen. In de Spiegeltent genoten bezoekers van de Noorse reisverhalen van Stampestuen in samenwerking met Stichting Folk, van Next of Kin en Charley Crockett.
Op het vrij toegankelijke Dok-podium in het Noorderplantsoen speelden onder meer De Likt, Golden Dawn Arkestra, Durand Jones & The Indications, Imarhan en TheColorGrey. In de prachtige zaal van de Lutherse Kerk presenteerde Noorderzon samen met SoundsofMusic twee concerten van de Canadese wereldpianiste Vicky Chow.
Samen met Simplon werd het multidisciplinaire project Orbit van Someone/Tessa Rose Jackson gepresenteerd, inclusief expositie. Nachtclub OOST hostte vijf afterparty’s en was een van de vele partners bij Podium op Zuid. Ook Podium Plataan en het Dwergenpodium boden bezoekers een diverse line-up vol lokale en (inter-)nationale artiesten.
Minifestivals voor jong en oud – een leven lang Noorderzon
Naast het drukbezochte tiendaagse minifestival voor de jongste bezoekers van vier jaar en ouder – de Speelweide, kwamen ook ouderen uit Groningen en omgeving in grote getale af op de derde editie van Stee in Plantsoen. Tijdens drie middagen op een terras in het Noorderplantsoen konden zij meedoen aan een cursus korte verhalen schrijven of schilderen, meezingen met klassiekers, een college volgen en van de sfeer genieten.
Mens, Milieu, Materie: van hardcups tot kaartjes doneren
Sinds 2009 maakt Noorderzon actief keuzes achter de schermen waarbij gelet wordt op de impact op de omgeving. Deze keuzes zijn onderverdeeld in de hoofdlijnen Mens, Milieu en Materie. Nieuw dit jaar was de overgang naar hardcups: harde plastic bekers die hergebruikt kunnen worden – zonder statiegeld. Dit leverde een enorme vermindering plastic afval op.
Ook werkt de organisatie al een aantal jaren samen met de Voedselbank Groningen, waar 150 gezinnen een bezoek aan Noorderzon wordt aangeboden. Sinds vorig jaar gebeurt dit ook met het daaraan gelieerde Stichting Quiet Groningen: door de actie Geef een Toegift konden bezoekers een extra kaartje doneren aan mensen die dat niet zelf kunnen betalen. Meer dan 200 mensen deden hieraan mee. Stichting Quiet Groningen zorgde dat deze kaarten op de juiste plek terecht kwamen.
Backstage aten crew en artiesten op de drie zondagen tijdens de opbouw en het festival volledig vegetarisch. Hoogeland Catering zamelde al het koffiedik van het festival in – goed voor zo’n 600 kilo aan grondstoffen, waar vervolgens in samenwerking met De Mikkelhorst oesterzwammen op worden gekweekt.
De samenwerking met Innofest – een project wat festivals inzet als proeftuin voor innovaties uit het bedrijfsleven en academische wereld – brengt dit jaar naast vele andere innovaties ook de rolstoelbank. Deze uitvouwbare bank zorgt ervoor dat vrienden, familie en medebezoekers eenvoudig op ooghoogte van rolstoelgebruikers kunnen plaatsnemen.
Daarnaast werd ook een composteerbare regencape succesvol getest. Meer informatie over (sociale) duurzaamheid is hier te vinden.
