Onderzoekers van het UMCG hebben voor het eerst het menselijk immuunsysteem in kaart gebracht. Dit deden zij door bij gezonde mensen en mensen met een chronische darmontsteking op grote schaal antistoffen in het bloed te bepalen. De variatie aan antistoffen in het lichaam blijkt per persoon verschillend en geeft informatie over hun gezondheid.
Onderzoekers konden door naar de antistoffen te kijken, zien welke ziekte iemand heeft gehad, zoals onder andere een chronische darmontsteking als de ziekte van Crohn hebben en wie niet. Om de antistoffen in de algemene bevolking in kaart te brengen gebruikten de onderzoekers een nieuwe technologie genaamd: phage-display immunoprecipitation sequencing (PhIP-Seq). Met deze techniek lukte het om de antistoffen in het bloed voor het eerst op een zeer grote en gedetailleerde schaal te onderzoeken.
Antistoffen in het menselijk immuunsysteem
Antistoffen herkennen mogelijke ziektemakers aan bepaalde eiwitten op de cel en helpen om die te bestrijden. Het afweersysteem van het lichaam maakt deze antistoffen aan en kunnen nieuwe antistoffen aanmaken als je een bepaalde infectie of ziekte hebt gehad. Die worden dan toegevoegd aan het ‘geheugen’ van je afweersysteem om dezelfde ziekte de volgende keer sneller te kunnen herkennen.
Antistoffen kunnen reageren op veel verschillende eiwitten: zowel die via virussen, schimmels, bacteriën en voeding in het menselijk lichaam komen als van lichaamseigen eiwitten. In dit onderzoek testten de onderzoekers op welke eiwitten de antistoffen van de deelnemers reageren. Hiervoor gebruikte zij een grote bibliotheek van meer dan 300.000 eiwitten waarop ons immuunsysteem mogelijk reageert. Zo zagen zij dat het immuunsysteem van sommige mensen reageert op bepaalde voedselcomponenten, zij hebben dan mogelijk een bepaalde voedselallergie.
Wat vertellen antistoffen over onze gezondheid?
Na de analyse van de antistoffen in het bloed, ontdekten de onderzoekers dat sommige antistoffen bij bijna alle mensen in het onderzoek voorkwamen, maar ook dat bepaalde antistoffen alleen voorkwamen bij kleinere groepen deelnemers. Aan bepaalde combinaties van antistoffen in het bloed zien onderzoekers welke ziekte iemand heeft gehad en of iemand een allergie heeft. Soms herkennen antistoffen ook menselijke eiwitten als mogelijke ziektemaker, dan ontstaat er een afweerreactie tegen het eigen lichaam. Dit kan een auto-immuunziekte, bijvoorbeeld reuma, veroorzaken.
Nieuwe kennis over het immuunsysteem
Door het onderzoek is volgens het ziekenhuis nu een belangrijke schat aan nieuwe informatie beschikbaar, waardoor onderzoekers infecties, auto-immuunziekten en allergieën beter kunnen begrijpen. Daarnaast geven antistoffen in het bloed inzicht op welke bacteriën in de darm (het microbioom) het immuunsysteem reageert, zowel bij gezonde mensen als bij mensen met chronische darmontstekingen en kunnen antistoffen mogelijk ook voor de diagnostiek worden ingezet.
Het onderzoek gebeurde bij ongeveer 1.400 mensen die meedoen aan het Lifelines-onderzoek en 500 mensen met een chronische darmontstekingsziekte.
