Bij de uitreiking van de Aletta Jacobsprijs 2020 op vrijdag 6 maart maakte Rector Magnificus Cisca Wijmenga bekend dat de Rijksuniversiteit Groningen een stimuleringsfonds creëert voor het instellen van vijftien nieuwe leerstoelen, exclusief bedoeld voor vrouwelijke wetenschappers. De leerstoelen zijn vernoemd naar het boegbeeld van de RUG: dr. Aletta Jacobs.
De vijftien Aletta Jacobsleerstoelen worden verdeeld over alle elf faculteiten. Met het stimuleringsfonds kunnen de faculteiten bestaande Universitair Hoofddocent-posities (UHD) nog dit jaar omzetten naar Hoogleraarposities. De RUG had al het Rosalind Franklin Fellowship Programma waardoor in 2019 de 100e talentvolle vrouwelijke wetenschapper kon worden benoemd.
Vrouwelijke hoogleraren
De RUG reikt sinds 1990 rondom Internationale vrouwendag – om de 2 jaar – de Aletta Jacobs Prijs uit aan een vrouw met een academische opleiding, die zich nationaal of internationaal verdienstelijk heeft gemaakt op het terrein van emancipatie. Dit jaar aan Tweede Kamervoorzitter drs. Khadija Arib.
Prof. dr. Cisca Wijmenga zei bij de uitreiking in het Academiegebouw: “De prijs wordt uitgereikt door de Rector Magnificus van deze universiteit. En dat waren tot dusver altijd heren. Immers, ik ben na 405 jaar de eerste vrouwelijke rector. Een mijlpaal in onze academische geschiedenis. Dat we er nog niet zijn op het gebied van gelijkwaardigheid bij de RUG, mag duidelijk zijn. Ruim 52% van onze studenten is vrouw. Hoewel het percentage vrouwen in de positie vlak onder die van hoogleraar, namelijk Universitair Hoofddocent, al jaren groeit en nu 37% bedraagt, betekent dit niet – automatisch – dat we het streefcijfer van 27% vrouwelijke hoogleraren aan het einde van 2020 gaan halen. De verwachting is dat we ondanks diverse inspanningen, zoals het instellen van ons gelauwerde Rosalind Franklin Fellowship, uitkomen op slechts 23%. Er moet dus een flinke tand bij. Ik ben daarom ontzettend blij dat ik vandaag bekend mag maken dat er vijftien extra rolmodellen voor al die studentes bij komen. Hopelijk inspireert dit hen om te kiezen voor een wetenschappelijke carrière.”
Over Aletta Jacobs
Als eerste vrouwelijke student aan een Nederlandse universiteit begon Aletta H. Jacobs (1854-1929) in 1871 haar studie geneeskunde in Groningen. Zij promoveerde op 8 maart 1879 op een onderzoek getiteld ‘Over localisatie van physiologische en pathologische verschijnselen in de groote hersenen’.
Na haar studie heeft Aletta Jacobs zich op vele manieren ingezet voor verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden van vrouwen. Als arts introduceerde zij het pessarium in Nederland en was zij in 1881 betrokken bij de oprichting van de ‘Nieuw – Malthusiaansche Bond’, voorloper van de NVSH. Zij gaf gratis spreekuren voor arbeidersvrouwen, trok zich het lot aan van prostituees en ijverde voor de verbetering van zitgelegenheid voor vrouwelijk winkelpersoneel. Vele jaren was zij voorzitster van de ‘Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht’ en was zij actief in de internationale vredesbeweging.
