Advertorial – Het gebeurt niet zelden dat mensen ongemerkt uitkeringsfraude plegen. Uitkeringsregels zijn ingewikkeld en kennen veel grijs gebied. Het komt veel voor dat mensen tot hun verrassing te maken krijgen met terugvordering van de uitkering en een boete. Een keerzijde van het streven van de politiek naar een streng en rechtvaardig uitkeringsbeleid.
In 2013 kwam de Fraudewet tot stand. Achtergrond van deze wet is calculerend gedrag afstraffen met hoge boetes. Het gaat dan om een boete omdat iemand niet heeft voldaan aan de inlichtingenplicht.
Waar moet je aan denken bij de inlichtingenplicht? Alle informatie die belangrijk is voor het recht op uitkering. Een misverstand is dat de uitkeringsinstanties altijd vrij zijn in het opleggen van een boete. Bij overtreding van de inlichtingenplicht moet de gemeente of het UWV de uitkering opnieuw beoordelen (herzien), terugvorderen en iemand een boete geven.
De boete kan behoorlijk oplopen. Het kan zijn dat iemand de uitkering over een half jaar moet terugbetalen en hetzelfde bedrag aan boete moet betalen. Als iemand opnieuw de inlichtingenplicht schendt kan de boete zelfs maximaal anderhalf maal het bedrag zijn.
De hoogste bestuursrechter vond het boete regime in 2014 te streng. In 2017 is er een wetswijziging gekomen en geldt weer een lichter boeteregime. Alleen bij opzet krijgt iemand nu nog een 100% boete en bij grove schuld 75% van het terug te betalen uitkeringsbedrag. De rest krijgt een boete van 50% of 25%. Ook geldt dat als er opzet is iemand maximaal een boete van 83.000 euro krijgt.
Hoe hoog de boete uiteindelijk wordt hangt af van de verwijtbaarheid, iemand zijn persoonlijke situatie en draagkracht. Draagkracht is het inkomen min de beslagvrije voet (het gedeelte van het inkomen dat wordt vrijgelaten). Bij de hoogte van de draagkracht onderzoekt de uitkeringsinstantie of de boete binnen een redelijke termijn (doorgaans een jaar) kan worden terugbetaald. Zo wordt voorkomen dat iemand met een schuldenstapeling te maken krijgt.
Krijgt u te maken met een boete? Informeer de uitkeringsinstantie meteen over uw draagkracht. Als u deze informatie niet geeft hoeft de gemeente of het UWV geen rekening te houden met de beslagvrije voet. Hierdoor moet u ongeacht of u dat kunt veel meer betalen.
U wordt gevraagd of u een betalingsregeling wilt afspreken? Lang niet altijd is dat verstandig, want dan zit u daaraan vast en lukt het u misschien niet om de regeling na te komen.
Is de uitkeringsinstantie werkelijk benadeeld? Als dat niet zo is, kunt u ook vragen om het te laten bij een waarschuwing. Denk eraan op tijd (binnen 6 weken) bezwaar te maken.
Heeft u in het verleden een hele hoge boete gekregen? Vraag dan om herziening van de beslissing. De hoogste bestuursrechter heeft uitgemaakt dat de uitkeringsinstantie opnieuw naar deze boete moet zien. Het kan zijn dat u nu een veel lagere boete krijgt of dat er helemaal geen boete betaald hoeft te worden.
Het kan zijn dat u bij het maken van bezwaar gebruik kunt maken van kosteloze rechtsbijstand. Zo kan iemand met een bijstandsuitkering bijvoorbeeld de kosten volledig vergoed krijgen. Laat u zich daarover goed informeren.
Kijk voor meer informatie op www.suzandejong.nl
