Het Martini Ziekenhuis heeft als eerste ziekenhuis in Nederland een specialistisch netwerk van fysiotherapeuten geïnitieerd, Hoofdpijn Netwerk Noord. Met de fysiotherapeuten binnen dit netwerk zijn eenduidige afspraken gemaakt over de behandelwijze van patiënten.
Het Martini Ziekenhuis in Groningen heeft een specialistisch Hoofdpijncentrum, waarbij een multidisciplinair team werkt aan de diagnostiek en behandeling van patiënten met chronische hoofdpijn. Voor een deel van de hoofdpijnpatiënten biedt fysiotherapie een effectieve behandeling. Dit initiatief sluit aan bij de ambitie van het ziekenhuis om de patiënt zo mogelijk te behandelen in de eerste lijn.
Chronische hoofdpijn
Circa vier procent van de Nederlanders heeft last van chronische hoofdpijn. Bij chronische hoofdpijn heeft een patiënt meer dan vijftien dagen per maand hoofdpijn gedurende een periode van minimaal drie maanden.
Een deel van deze chronische hoofdpijn betreft chronische spanningshoofdpijn en is eigenlijk een verzamelnaam voor diverse vormen van nog onvoldoende begrepen hoofdpijnen, zonder bekende neurologische oorzaak. De pijn voelt als een strakke band die om het hoofd zit. De pijn kan uitstralen vanuit de nek naar het hoofd, en veel mensen hebben last van een stijve nek en stijve schouders. De oorzaak van spanningshoofdpijn is niet bekend. Spanningshoofdpijn komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en kan samengaan met depressieve verschijnselen.
Hoofdpijncentrum
Het Hoofdpijncentrum van het Martini Ziekenhuis ziet jaarlijks ruim zeshonderd patiënten met chronische hoofdpijn. De meeste patiënten worden verwezen via de huisarts, maar ook neurologen vanuit omliggende ziekenhuizen verwijzen door naar het Martini Ziekenhuis. Kenmerkend voor het Hoofdpijncentrum is de nauwe samenwerking tussen neuroloog, hoofdpijnverpleegkundige, fysiotherapeut, neuropsycholoog en (zo nodig) gynaecoloog en psychiater.
Mariëlle Padberg, neuroloog: ‘Tijdens een eerste consult kijk ik eerst welk type hoofdpijn de patiënt heeft en welke factoren een rol spelen bij het ontstaan en aanhouden van de hoofdpijnklachten. Ook bekijk ik welke andere leden van het Hoofdpijncentrum voor de patiënt van belang zijn om te bezoeken.’
Zo nodig krijgt de patiënt op één dag afspraken met meerdere behandelaars. Het multidisciplinaire team maakt gebruik van verschillende behandelingen: met en zonder medicijnen. ‘Het volledig wegnemen van de hoofdpijn is vaak niet mogelijk, maar het streven is naar het verminderen van klachten én het leren omgaan met de hoofdpijn,’ vult Padberg aan.
Juiste zorg op juiste plaats
Voor veel patiënten biedt fysiotherapie een goede behandeling bij chronische hoofdpijn. Tjerk Munsterman, fysiotherapeut van het Martini Ziekenhuis, heeft het initiatief genomen om een netwerk van fysiotherapeuten op te richten die een juiste behandeling biedt bij hoofdpijn.
‘Het is onmogelijk om de ruim driehonderd patiënten met hoofdpijnklachten die ik jaarlijks zie zelf te behandelen. Daarom hebben we met ruim twintig fysiotherapeuten, verspreid over de noordelijke regio, goede afspraken gemaakt over de inhoud van de behandeling. Kern van de behandeling is het trainen van diepe nekspieren. Ook de wetenschap laat zien dat oefenen van de nek het belangrijkste onderdeel van de behandeling is. Voor de patiënt is het prettig dat hij voor een goede behandeling terecht kan bij een fysiotherapeut in de buurt.’
Het Martini Ziekenhuis stelt als ambitie om patiënten zoveel mogelijk te behandelen in de eerste lijn. Op die manier probeert het ziekenhuis de zorgkosten voor iedereen betaalbaar te houden en kan het zich focussen op patiënten waarbij behandeling in het ziekenhuis echt noodzakelijk is.
Feiten & cijfers
Bijna 3,5 miljoen mensen in Nederland lijden aan ernstige, bijzonder pijnlijke hoofdpijn, die niet zomaar overgaat. Er zijn verschillende soorten hoofdpijn. Vaak komt die hoofdpijn in aanvallen.
Van alle hoofdpijnpatiënten heeft de grootste groep, ongeveer 2 miljoen, migraine. Ongeveer twee keer zoveel vrouwen als mannen lijden aan migraine. Ook komt migraine voor bij 250.000 kinderen onder de 16 jaar. Migraine heeft een grote impact op de levens van patiënten en hun naasten en staat in de top 10 van meest invaliderende ziekten ter wereld.
Andere vormen van hoofdpijn zijn spanningshoofdpijn, aangezichtshoofdpijn en clusterhoofdpijn, waarbij de laatste vorm het meest heftig is en vaker voor komt bij mannen. Hoofdpijn is een aandoening waar patiënten meestal een bepaalde aanleg voor hebben. Het komt bijvoorbeeld vaker voor in de familie.
Ook kan een overmatig medicijngebruik of pijnstillers en veel cafeïne invloed hebben. In Nederland zijn veertig hoofdpijncentra verdeeld over het hele land waar neurologen werkzaam zijn met hoofdpijn als speciaal aandachtsgebied.
