Voor het eerst ben ik bang dat mijn woorden en zinnen de lading niet gaan dekken. Ik kan vaak met geschreven teksten een boodschap overbrengen. In dit geval heb ik het idee dat ik niet in de buurt ga komen van hetgeen wat ik en wij samen gevoeld hebben en dat er context gaat missen. Misschien kan ik in deze column maar voor 10% overbrengen wat ik wil, maar dit gun ik iedereen. Ik. Gun. De. Wereld. Dit.
Afgelopen donderdag en vrijdag mocht ik weer naar de af/opleidingsdagen van de ZoetZuur Kumpany. En het was mega intens en mega vét! Een aantal mensen kennen elkaar al van het eerste jaar. Ik had vijf personen vorig jaar twee dagen gezien en de rest van de groep heb ik afgelopen februari voor het eerst (een dag) ontmoet. Kortom, het overgrote deel kent elkaar vrij kort.
Donderdag startte met heel veel lachen en plezier. Humor kan mensen ontzettend goed verbinden. De theatersport-ochtend was een perfecte basis voor de rest wat ons te wachten stond. In de middag gingen we meer de diepte in met het onderwerp: ‘de publieke opinie’. Aan het einde van de dag kregen we de opdracht om na te denken over iets waar je je voor schaamt.
Het was het voorafje voor het onderwerp van dag 2: ‘Niemand weet, niemand weet, dat ik Repelsteeltje heet’. Wat is je schaduwkant, het deel van jezelf dat je niet fijn vindt, misschien zelfs stom vindt, wat is het deel van jezelf waar je je voor schaamt?
’s Avonds zat ik na te denken over mijn schaamtes. Ik schreef een aantal grappen in de vragende vorm op: Wie plast er onder de douche? Wie heeft er weleens in de zee gepoept? Nee Esther, heel leuk altijd je humor, maar hier schaam je je niet eens voor en je bent op zoek naar je kwetsbaarheid en gevoel, sprak ik mezelf ‘streng’ toe.
Mijn beschermingsmechanisme start altijd eerst met grapjes, vervolgens houdt mijn brein mij voor de gek dat ik geen schaamte ken.
Ik stelde mezelf een andere vraag om dat laatste te omzeilen: Wat is mijn geheim, wat vertel ik echt aan helemaal niemand?
En toen kon ik zonder te stoppen 10 dingen opschrijven, die allemaal onder één noemer vallen.
Auw, die kwam binnen, deze schuurt, dat deed pijn. Ik heb het nog nooit aan iemand verteld, omdat ik dit deel van mijzelf volledig afkeur. Vrijdagochtend was ik om 5 uur klaarwakker. Ik ging een ronde rennen. Het hele uur zette mijn brein een beerput open over de 10 dingen en vooral met afkeer naar mezelf: ‘je bent geen voorbeeldfunctie’, ‘je pleegt alleen maar roofbouw op je lijf’ en ook de gedachte ‘mijn lijf is puur uiterlijke schijn’. Ik had een zware ochtend.
Om 9.30 uur startte de tweede dag. En het werd er niet makkelijker op. We mochten allemaal aan één kant van de ruimte op een rij gaan staan. Onze drie fantastische af/opleiders brachten een stelling in of iemand mocht zijn/haar schaamte delen en dan mocht je blijven staan of naar de overkant: Eens of oneens. Je kan dit kennen van het programma: ‘Over de streep’. Wij gingen een stapje verder door ook eerlijk te benoemen wat de andere kant met je doet.
Provocalief is in verbinding blijven, de ander lief en oké vinden, ook al begrijp je de ander niet altijd. De ander zien en de ander laten merken en weten er te mogen zijn, ook met zijn/haar/hun schaduwkant. Bijvoorbeeld: Eerlijk je schaduwkant delen dat een deel in jou het egoïstisch vindt als iemand zelfmoord pleegt, terwijl aan de andere kant een groep staat die deze gedachten wel eens heeft gehad of zelfs een poging heeft gedaan. En iemand aan de zelfmoordgedachten-kant deelt daarna eerlijk de schaduwkant dat er dan een gedachte met een snauw-stemmetje ontstaat, die denkt: ‘Hoezo kun je dit denken als je zelf nog nooit een depressie gehad hebt?’
En dit dan allemaal volledig open bespreken. Samen discussies voeren en emoties delen over gevoelige onderwerpen en je met 17 personen zo veilig voelen om dat zo open en eerlijk te kunnen doen. Gedachten delen die je nog nooit met familie of vrienden hebt gedeeld. Kwetsbaar, pijnlijk, maar o zo verbindend.
Het is zo universeel dat we gezien en gehoord willen worden. Mensen hebben zoveel gelijkenissen. In eerste instantie hebben we angst voor het onbekende of een andere mening, maar wij mensen zijn ook nieuwsgierig, waarom een ander er anders naar kijkt. Daarnaast raakt het ene onderwerp je meer dan het andere. Stuk voor stuk werd bij een ieder een heel pijnlijk deel geraakt. Waarbij ik tijdens de pauze overenthousiast zei dat ik trots ben dat ik gehuild heb. Wat ik ermee bedoel is dat ik trots ben, dat ik mijn controle losliet en mijn gevoel er liet zijn.
Ik ben een flapuit, ik ben ad rem en ik maak nogal eens oversekste grapjes. Na de pauze werd er een stelling ingebracht wat het bruggetje voor iemand in de groep was om mij hierop aan te spreken en haar mening over dit onderwerp te delen.
Met z’n tweeën hebben we daarna zo’n mooi gesprek gehad, waarbij we elkaar over onze opvoeding en de tijd daarna vertelden en gekeken hebben waarom we er verschillend over denken en over praten. Het mooie was dat je als je echt naar elkaar gaat luisteren, dan vindt je naast het verschil ook zoveel gelijkenissen in ervaringen en gedachten.
We hebben geen invloed op wat een ander tegen ons zegt, maar we kunnen wel aangeven en uitleggen als iemand over je grens gaat.
Aan het einde van de dag gingen we aan de slag met delenwerk. We hebben meerdere ‘stemmetjes’ in ons hoofd. Een deel van je roept bijvoorbeeld dat je meer moet sporten, de ander roept dat je goed bent zoals je bent, weer een ander deel roept dat je moet ontspannen, een ander stemmetje roept dat je niet mooi bent en dan heb je er bijvoorbeeld nog één die schreeuwt dat je het niet waard bent. Het deel wat je zelf niet fijn vindt, daar ben je negatief over, die mag er niet zijn.
Ga er maar vanuit dat elk deel een positieve intentie heeft. Het deel wil iets voor jou betekenen, het deel levert je iets op.
In groepjes gingen we aan de slag met twee tegenovergestelde delen in jezelf. Ik ben aan de slag gegaan met het deel waar ik een afkeer naar heb. Om er op deze manier vanuit delenwerk naar te kijken ontstaat er mildheid richting het deel waar je niet blij mee bent. En gek genoeg begon ik in te zien dat het deel wat aan de andere kant staat, wat ik goedkeur, altijd alle aandacht krijgt, terwijl dat zelfs vaak de saboterende kant blijkt te zijn. En uiteindelijk blijken beide delen hetzelfde doel te hebben, ze willen voor mij zorgen en mij laten overleven. Ik ben heel benieuwd of ik vanaf nu met meer mildheid naar het afkeer-deel kan kijken en het de juiste aandacht kan geven.
Deze twee dagen waren weer ontzettend intens. Intens genieten, maar ook intens diep durven gaan. De emoties van jezelf en anderen en echt in de spiegel kijken, kost veel energie. Ik heb van vrijdagavond tot zondagochtend met hoofdpijn in bed gelegen om bij te komen. Don’t worry, de mens heeft genoeg veerkracht en veert weer terug. En waarom gun ik de wereld dit? Als je zo met elkaar durft te spelen, open staat, luistert en eerlijk bent in het delen van je angsten, schaamte en je schaduwkant. Dan zijn oorlogen toch verleden tijd? Of misschien klein beginnen: dan zijn de haatreacties op sociale media toch verleden tijd? Want dan kan er in mijn ogen alleen maar een universele verbinding zijn.
Esther de Boer.
