Groningen Seaports blijft groeien. De havens in Eemshaven en Delfzijl hebben een erg succesvol 2018 achter de rug. De overslag én de werkgelegenheid stegen ten opzichte van 2018. De Havenvisie, zoals het havenbestuur ze formuleerde, ziet de verdere groeikansen enerzijds vooral op het groene vlak. Zo komen er bijvoorbeeld zeven nieuwe zonnepanneelparken in het havengebied. We schreven eerder ook al dat de haven één van de 19 partijen is in de investeringsagenda emissievrije waterstof Noord-Nederland.
Ook zal er ingezet worden op offshore windparken. Anderzijds gaat de haven ook voor innovatie op het vlak van automatisering. 2019 lijkt dan ook een belangrijk jaar te worden op beide gebieden. Zo is het ICT-team van de haven gestart met een onderzoek naar de mogelijkheden die het 5G-netwerk zal bieden voor zelfsturende schepen. Uiteindelijk doel is zelfs een volledig autonoom varend schip, wat een unicum zou zijn.
Autonoom varen, wat is het?
Wat is autonoom varen? Nou, de naam zegt het natuurlijk al: het gaat om zelfstandig varen, zonder bemanning, net zoals er nu al zelfrijdende auto’s zijn. Het nieuwe 5G-netwerk – de supersnelle nieuwe versie van 4G – zou de communicatie op afstand met schepen veel makkelijker moeten maken, wat autonoom varen ten goede zou komen. Dat is dan ook wat in de Groningen Seaports getest wordt: de besturing van wal. In mei of juni komt er een test met een echt vaartuig. Overigens geen volledig onbemand schip, dat wordt pas binnen een vijftal jaar verwacht.
Waarom dan?
Maar waarom is dit wenselijk? Het wordt verwacht dat autonoom varen bijdraagt aan een efficiëntere inzet van de scheepvaart. Zo kunnen er immers kosten op personeel bespaard worden, want het blijkt dat personeelskosten nog steeds een reden zijn waarom transportbedrijven de weg verkiezen boven de scheepvaart. Maar de wegen slippen verder dicht en steeds meer wetten, zoals die rond rij- en rusttijden, belemmeren de vlotheid van het transport over de weg. Sommige aanbieders, zoals Verizon Connect, hebben hier wel oplossingen voor. Zo is er de digitale tachograaf, die automatisch de rij- en rusttijden registreert en een hele administratieve rompslop bespaart. Echter, niet alleen personeelskosten spelen een rol. Een omschakeling zou natuurlijk ook het milieu ten goede komen, want boten stoten veel minder CO2 uit dan vrachtwagens uit de klassieke transportsector.
Hoe zit het met de zeevaarder?
Maar verdwijnt het beroep van zeevaarder dan op termijn? Robert Hekkenberg van de TU Delft is overtuigd van niet, aangezien grote containerschepen volgens hem niet zonder mensen aan boord kunnen voor de veiligheid. Hij stelt wel dat de mens de oorzaak is van 70 tot 90 procent van de scheepsongelukken. Gedeeltelijk autonoom varen zou dus ook de veiligheid ten goede kunnen komen. Een autonoom schip herkent het gevaar en verwittigt dan de bemanning om actie te ondernemen, een soort van automatische piloot als het ware. Ook op de binnenvaart ziet Hekkenberg de bemanning niet verdwijnen. Hoewel het daar een groot deel van de kosten bedraagt in percentage, gaat het vaak om familiebedrijven met enkel een schipper en zijn gezin die op de boot wonen. Bovendien is er op de binnenvaart, en in de havens, veel verkeer, waardoor schepen elkaar continu kruisen en de alertheid van een kapitein dus nodig blijft. Hekkenberg concludeert dat het waarschijnlijker is dat volledig autonome schepen alleen worden ingezet op de “short sea”, dat wil zeggen: schepen die voor relatief korte afstanden over zee gaan, maar niet over de oceaan. Wordt Groningen Seaport binnenkort hierin dan de voorloper? De toekomst zal het uitwijzen.
