Uitkeringsfraude is weer volop in het nieuws. De grootschalige WW fraude heeft veel ophef veroorzaakt. De keerzijde krijgt vaak veel minder aandacht. Namelijk niet altijd gaat het om berekenende burgers.
Het komt regelmatig voor, volgens advocate Suzan de Jong, dat mensen zich er eenvoudigweg niet van bewust zijn dat ze frauderen met hun uitkering. Neem bijstandsfraude. De meerderheid (92%) wil zich aan de regels houden. Dat blijkt uit een onderzoek van de RUG van 25 juni 2018.
Onwetendheid
‘Vaak zie ik in de praktijk dat mensen de mist in gaan door onwetendheid. Veel mensen begrijpen de ingewikkelde regels niet. Daar komt ook bij dat veel mensen met een bijstandsuitkering weinig opleiding hebben, een taalachterstand kennen. Ook zijn er mensen met een verstandelijke beperking en dat niet laten merken. Zij lopen een groot risico de regels te overtreden’, aldus Suzan de Jong.
Een voorbeeld. Een persoon met een uitkering voor een alleenstaande ontmoet na een periode van alleen zijn weer iemand met wie het klikt. Na een paar afspraakjes, zoeken de mensen elkaar vaker op, eten samen, blijven bij elkaar slapen enz. Voor deze mensen is vaak niet duidelijk wanneer deze relatie gevolgen heeft voor hun uitkering. Waar ligt de grens? Mensen kunnen dan in een situatie terecht komen van gesprekken met sociale rechercheurs, huisbezoeken en beëindiging van hun uitkering met eventueel een boete.
Als de mensen zich al bewust zijn van de risico’s, dan krijgen ze vaak van de gemeente ook geen duidelijkheid. Wanneer is er wel of niet sprake van een gezamenlijke huishouding? De criteria voor een gezamenlijke huishouding kent namelijk veel grijs gebied.
Wat zijn de regels?
Het moet bij een gezamenlijke huishouding gaan om twee personen, die hun hoofdverblijf hebben in dezelfde woning en voor elkaar zorg dragen. Waar iemand zijn hoofdverblijf is, hoeft niet altijd helemaal duidelijk te zijn. Ook als beide personen hun eigen woning aanhouden en niet willen samenwonen, kan er toch een situatie ontstaan van een gezamenlijke huishouding. Alle omstandigheden spelen mee. Dus ook bijvoorbeeld waar iemand zijn persoonlijke spullen liggen.
In 2015 heeft de Hoge raad (het hoogste rechtscollege) enige houvast gegeven: ‘Er is geen hoofdverblijf in dezelfde woning, als twee personen drie dagen bij de één en drie dagen bij de ander verblijven. Namelijk zijn de mensen dan de meeste tijd – vier dagen per week- in hun eigen woning’.
Bij zorg dragen voor elkaar is ook niet altijd duidelijk wat daarmee wordt bedoeld. In ieder geval gaat het er niet om dat er liefde in het spel is. Wel of mensen samen de kosten dragen en/of voor elkaar zorgen, zoals voor elkaar koken, wassen, oppassen op de kinderen en klussen doen in huis. Kortom, omdat veel afhangt van iemand zijn situatie en hele duidelijke regels ontbreken, lopen mensen het risico ongemerkt met hun uitkering in de problemen te komen.
Juridische hulp
Komt iemand onder het vergrootglas van de gemeente te liggen, is het belangrijk snel juridische hulp te vragen. ‘Ik adviseer mensen vooral niet alleen, onvoorbereid naar een gesprek te gaan, waarbij de kans groot is dat de sociale recherche aanschuift. En vooral niet zomaar verslagen te tekenen’.
Voor meer informatie: suzandejong.nl
(Bron: ingezonden bericht)
