Het Martini Ziekenhuis werkt nu een jaar bij darmoperaties volgens het sneller beter worden programma ERAS (Enhanced Recovery After Surgery).
Patiënten liggen door de toepassing van ERAS gemiddeld twee dagen korter in het ziekenhuis. Ook het aantal ernstige complicaties daalde van 4,8 procent naar 1,2 procent, slechts 18 procent van de patiënten voelde zich misselijk, ten opzichte van 48 procent in 2016.
Doel van het internationale ERAS-programma is het verminderen van complicaties, waarmee het herstel na een operatie versnelt en de overlevingskans op lange termijn vergroot. Alle medewerkers, van chirurg en verpleegkundige tot voedingsassistent en anesthesioloog, stemmen hun werk tot in detail op elkaar af en delen de resultaten van hun werk.
Ook de patiënt heeft, binnen de mogelijkheden een actieve rol binnen het ERAS-programma. Hierbij spelen adviezen over voeding en goed bewegen voor en zo snel mogelijk na de operatie een essentiële rol, al dan niet rekening houdend met aspecten van geriatrie.
Door het vastleggen en evalueren van alle gegevens van de patiënt en alle handelingen in het zorgproces krijgen de zorgverleners inzicht in het resultaat van de geleverde zorg. En dat maakt het mogelijk de zorg continu te verbeteren.
De methode is dermate succesvol, dat de werkwijze vanaf nu ook bij urologische aandoeningen ingevoerd wordt. Ook start het Martini Ziekenhuis in juni een opleiding voor andere ziekenhuizen uit Nederland die willen starten met het ERAS-programma.
Kenmerken
Zo kort mogelijk nuchter zijn, op de uitslaapkamer al zitten en even met je benen naast het bed bungelen en zelfs binnen 48 uur lopend het ziekenhuis uit! Het is een greep uit de kenmerken voor deze nieuwe manier van werken met 23 elementen bij bijvoorbeeld darmkankeroperaties. Alle geplande darmoperaties (ruim 300) die het Martini Ziekenhuis in 2017 deed, zijn volgens het ERAS-protocol uitgevoerd.
De uitvoering van alle facetten van het ERAS protocol ligt in het Martini Ziekenhuis op 80 procent. Dat is volgens het Martini Ziekenhuis wereldwijd gezien heel hoog. Het is zelfs de vraag of het hoger kan, want niet alle elementen van ERAS zijn uitvoerbaar.
Topsport
In zijn werk als anesthesioloog maakt Hans de Boer gebruik van nieuwe inzichten om de lichamelijke stress van de patiënt rondom een operatie te verminderen: ‘We weten dat chirurgische ingrepen veel lichamelijke stress veroorzaken. Die stress heeft een negatief effect op het immuunsysteem en veel andere regulerende systemen in het lichaam. En dat terwijl deze systemen van de patiënt juist in de best haalbare conditie moeten zijn om het lichaam goed te laten herstellen van een operatie. Een operatie is topsport voor een patiënt. Het immuunsysteem moet zo veel mogelijk energie besteden aan het helen van wonden en bijvoorbeeld het bestrijden van eventuele ontstekingen. Met de kennis uit ERAS werk ik als anesthesioloog op veel meer vlakken dan vroeger.
‘Door het slimmer toepassen van specifieke medicatie tijdens de narcose, beschermen we de patiënt tegen de negatieve gevolgen van lichamelijke stress van een operatie. De patiënt kan, voorafgaand aan de operatie, zijn immuunsysteem zelf ook versterken. Alles samen draagt bij aan het voorkomen van complicaties en een sneller herstel van de patiënt na de operatie’, aldus anesthioloog Hans de Boer.
Uniek in Nederland, maar de kennis is om te delen
Het Martini Ziekenhuis is op dit moment het enige ziekenhuis in Nederland dat bij een specialisme de 23 elementen van het protocol ERAS volledig hanteert en evalueert.
We starten nu, met het werken volgens ERAS binnen Urologie, vooral bij blaaskanker, prostaatkanker en nierkanker. Maar ook buiten het Martini Ziekenhuis willen we onze kennis graag delen. We zijn ‘ERAS Centre of Excellence’ wat betekent dat we andere ziekenhuizen mogen opleiden. We willen zo veel mogelijk ziekenhuizen en daarmee patiënten in Nederland mee laten profiteren. In juni start het opleidingstraject voor de eerste belangstellende ziekenhuizen in Nederland’.
Internationale samenwerking op alle niveaus
Meer dan 120 ziekenhuizen verspreid over de hele wereld werken met elkaar samen aan het beste protocol voor op dit moment acht chirurgische specialisaties. Het aantal ziekenhuizen loopt snel op, en ook het aantal specialisaties stijgt. Anesthesioloog Hans de Boer van het Martini Ziekenhuis is lid van het hoofdbestuur van de internationale ERAS Society. Een multidisciplinair team van zeven medewerkers legde in 2016 de basis voor ERAS in het Martini Ziekenhuis.
